"Selected Orations" - читать интересную книгу автора (Cicero Marcus Tullius)

maximus, Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae
privatus interfecit; Catilinam orbem terrae caede atque incendiis vastare
cupientem nos consules perferemus? Nam illa nimis antiqua praetereo, quod
C. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu sua occidit.
Fuit, fuit ista quondam in hac re publica virtus, ut viri fortes
acrioribus suppliciis civem perniciosum quam acerbissimum hostem
coercerent. Habemus senatus consultum in te, Catilina, vehemens et grave,
non deest rei publicae consilium neque auctoritas huius ordinis; nos, nos,
dico aperte, consules desumus. Decrevit quondam senatus, ut L. Opimius
consul videret, ne quid res publica detrimenti caperet; nox nulla
intercessit; interfectus est propter quasdam seditionum suspiciones
C. Gracchus, clarissimo patre, avo, maioribus, occisus est cum liberis
M. Fulvius consularis. Simili senatus consulto C. Mario et L. Valerio
consulibus est permissa res publica; num unum diem postea L. Saturninum
tribunum pl. et C. Servilium praetorem mors ac rei publicae poena
remorata est? At [vero] nos vicesimum iam diem patimur hebescere aciem
horum auctoritatis. Habemus enim huiusce modi senatus consultum, verum
inclusum in tabulis tamquam in vagina reconditum, quo ex senatus consulto
confestim te interfectum esse, Catilina, convenit. Vivis, et vivis non ad
deponendam, sed ad confirmandam audaciam. Cupio, patres conscripti, me
esse clementem, cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum
videri, sed iam me ipse inertiae nequitiaeque condemno. Castra sunt in
Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus conlocata, crescit in
dies singulos hostium numerus; eorum autem castrorum imperatorem ducemque
hostium intra moenia atque adeo in senatu videmus intestinam aliquam
cotidie perniciem rei publicae molientem. Si te iam, Catilina,
comprehendi, si interfici iussero, credo, erit verendum mihi, ne non
potius hoc omnes boni serius a me quam quisquam crudelius factum esse
dicat. Verum ego hoc, quod iam pridem factum esse oportuit, certa de
causa nondum adducor ut faciam. Tum denique interficiere, cum iam nemo
tam inprobus, tam perditus, tam tui similis inveniri poterit, qui id non
iure factum esse fateatur. Quamdiu quisquam erit, qui te defendere
audeat, vives, et vives ita, ut [nunc] vivis. multis meis et firmis
praesidiis obsessus, ne commovere te contra rem publicam possis. Multorum
te etiam oculi et aures non sentientem, sicut adhuc fecerunt,
speculabuntur atque custodient.

Etenim quid est, Catilina, quod iam amplius expectes, si neque nox
tenebris obscurare coeptus nefarios nec privata domus parietibus continere
voces coniurationis tuae potest, si illustrantur, si erumpunt omnia? Muta
iam istam mentem, mihi crede, obliviscere caedis atque incendiorum.
Teneris undique; luce sunt clariora nobis tua consilia omnia; quae iam
mecum licet recognoscas. Meministine me ante diem XII Kalendas Novembris
dicere in senatu fore in armis certo die, qui dies futurus esset ante diem
VI Kal. Novembris, C. Manlium, audaciae satellitem atque administrum
tuae? Num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, tam atrox tamque
incredibilis, verum, id quod multo magis est admirandum, dies? Dixi ego
idem in senatu caedem te optumatium contulisse in ante diem V Kalendas
Novembris, tum cum multi principes civitatis Roma non tam sui conservandi
quam tuorum consiliorum reprimendorum causa profugerunt. Num infitiari